سنسور زاویه فرمان چیست؟

سنسور زاویه فرمان یا به اصطلاح SAS بخش مهمی از سیستم خودروها را تشکیل می‌دهد که علی رغم اهمیت و کاربرد ویژه آن چندان از آن یاد نمی‌شود و عموم افراد با نام آن آشنا نیستند و حتی اگر نام آن را شنیده باشند اطلاعی درباره نحوه عملکرد و کاربرد آن در خودرو ندارند.

اگر بخواهیم تعریف جامع و مختصری از سنسور زاویه فرمان ارائه دهیم باید بگوییم بخش مربوط به کنترل تعادل و پایداری خودرو را شامل می‌شود که در صورت نبود آن خودرو تعادل و پایداری لازم را نخواهد داشت یعنی راننده قادر به کنترل و حفظ تعادل خودرو نخواهد بود که سیستم فوق به کامپیوتر مرکزی خودرو متصل است.

حال اگر بخواهیم به صورت کامل و حرفه‌ای از کاربرد زاویه فرمان آگاهی داشته باشیم باید بدانید که این بخش مکمل سیستم کنترل پایداری خودرو است و هر کدام از این دو بخش بدون دیگری معنا ندارند یعنی نمی‌توانند کار خود را به تنهایی و بدون حضور بخش دیگر انجام دهند و اختلال در یک سیستم موجب اختلال در بخش دیگر می‌شود.

پس لازم است در ادامه با این مقاله از اینفویدک ( سیستم کنترل پایداری خودرو ) آشنا شویم.

سیستم کنترل پایداری خودرو عامل نجات دهنده جان بشر

همانطور که پیش از این ذکر کردیم به دلیل ارتباط تنگاتنگ سنسور زاویه فرمان و سیستم کنترل پایداری خودرو، برای تعریف و ذکر کارکرد سنسور زاویه فرمان بایستی تعریف مختصر و کوتاهی از سیستم کنترل پایداری خودرو نیز به منظور شناخت بیشتر ارائه شود.

سیستم کنترل پایداری خودرو در واقع کار اصلی خود را توسط ترمز خودرو انجام می‌دهد به این صورت که اگر با وجود نقص فنی در خودرو یا حواس پرتی و عدم مهارت راننده، جهت چرخش چرخ‌های خودرو به جهتی منحرف شود که خلاف مسیر اصلی است این سیستم تعادل خودرو را حفظ می‌کند و مانع از واژگون شدن یا آسیب دیدن خودرو و راننده می‌گردد.

لازم به ذکر است که از زمان نصب این سیستم بر روی خودروها تصادفات جاده‌ای به طرز فوق العاده و باور نکردنی کاهش یافته است زیرا یکی از علت‌های شایع تصادفات خارج شدن تعادل خودرو از دست راننده است که این سیستم حل کننده این مسئله است. معرفی سیستم کنترل پایداری خودرو و استفاده از آن مربوط به سال ۱۹۸۷ است که برای اولین بار توسط شرکت‌های خودروسازی بزرگ مانند بنز و BMW مورد استفاده قرار گرفته یعنی در واقع این طرح از جانب طراحان این مجموعه‌ها معرفی شده بود. سیستم کنترل پایداری خودرو با نام مخفف ESC نیز شناخته می‌شود.

محل تعبیه سنسور زاویه فرمان در کجای خودرو است؟

در ابتدا لازم است بدانید حسگرهای مربوط به سیستم فوق یعنی سنسور زاویه فرمان تنها یک حسگر نیست بلکه این سیستم چندین حسگر را شامل می‌شود. محل قرارگیری سنسور زاویه فرمان در خودروها می‌تواند متفاوت باشد مثلا در برخی از خودروها این سنسور در ستون فرمان قرار دارد و در برخی دیگر کنار چرخ‌ها اما به صورت کلی کاربرد آن تشخیص سیگنال‌های مربوط به چرخش ناخواسته فرمان و چرخ‌ها است که با ارسال این سیگنال‌هابه سیستم کنترل پایداری خودرو تعادل در حرکت خودرو برقرار می‌گردد.

حال نوبت به معرفی سیگنال‌هایی است که در نتیجه عدم تعادل در حرکت چرخ‌ها و فرمان و به طور کلی حرکت خودرو به سیستم کنترل پایداری ارسال می‌شوند که این سیگنال‌ها دو نوع آنالوگ و دیجیتال دارند که هر کدام از سیگنال‌های فوق از روش متفاوتی جهت تشخیص زاویه فرمان استفاده می‌کنند.

نحوه عملکرد سیگنال دیجیتال به این روش است که تشخیص زاویه فرمان را با استفاده از نور LED انجام داده و اطلاعات دریافتی را به سیستم کنترل پایداری خودرو یا همان ESC می‌فرستد که اگر زاویه فرمان از حالت عادی و تعادل خود خارج شده و احتمال خطر وجود داشته باشد برای آگاهی راننده از وجود خطر نور قرمز یا زرد رنگی روی مانیتور خودرو نمایش داده می‌شود.

این امکان وجود دارد که سنسور زاویه فرمان بعد از چند مدت کارایی و قابلیت نخستین خود را نداشته باشد و قادر به تشخیص صحیح و درست خطای زاویه فرمان نباشد که به منظور جلوگیری از این امر در نظر داشتن چند نکته و بررسی آنها می‌تواند به شما کمک کند:

۱. بررسی مداوم چراغ‌های اخطار خودرو و خطاهای دریافتی توسط این چراغ‌ها که این امر سبب می‌شود خرابی‌های احتمالی را به موقع تشخیص داده و برای تعمیر آن زودتر اقدام نمایید.

۲. در صورتی که با وجود سنسور زاویه فرمان در خودرو شاهد چرخش نامتعادل فرمان و چرخ‌ها بودید و اعلان و هشداری از سیستم دریافت نکردید در چنین حالتی دو امکان وجود دارد یا سیگنال و اطلاعات نادرست به سیستم ESC ارسال شده و یا با ارسال سیگنال غیر ضروری سیستم هشدار غیر فعال گردیده است. در چنین شرایطی لازم است در اولین فرصت برای تعمیر خودروی خود به افراد متخصص مراجعه کنید.

۳. بعد از بررسی و تنظیم زاویه چرخ‌های خودرو در صورت مشاهده عدم تعادل خودرو در مسیر پیچ‌ها سنسور زاویه فرمان خودروی شما باید تنظیم شود که انجام این تنظیمات بر عهده مکانیک و افراد متخصص است. پس با تنظیم زاویه چرخ‌ها، سنسور زاویه فرمان و ESC نیز باید مجددا تنظیم شود.

همواره توجه داشته باشید که اگر در عملکرد سنسور زاویه فرمان و سیستم کنترل پایداری خودرو شاهد نقص و مشکل فنی بودید یعنی هشدارهای لازم را از آن دریافت نکردید یا هشدارهای غیرضروری دریافت کردید هیچگاه خودتان برای تعمیر آن اقدام نکنید و این کار را به افراد متخصص بسپارید زیرا آنها با استفاده از اسکنرهای مخصوص کد خطای سنسور را تشخیص می‌دهند و به راحتی نقص موجود را می‌یابند و اقدام به تعمیر آن می‌کنند در نتیجه دست به کار شدن شما برای تعمیر سنسور تنها شما را متحمل هزینه‌های گزاف خواهد کرد زیرا این سیستم بسیار حساس است.

حال نوبت به این می‌رسد که چه موقع از اینکه سیستم در حال انجام عملکرد مناسب و صحیح خود است اطمینان حاصل کنیم؟

در شرایطی سیستم فوق به درستی عمل خواهد کرد که ارسال سیگنال‌ها به سیستم ESC به درستی انجام شود و سیستم با کامپیوتر مرکزی خودرو درگیر شود و از وقوع حادثه جلوگیری کند. در واقع این سیستم در اکثر اوقات غیرفعال است و تنها در صورت دریافت سیگنال‌های خطای مربوطه فعال شده و وارد عمل می‌شود. پس هنگامی که  در حالت انحراف، هدایت و تعادل خودرو از دسترس راننده خارج شود البته به جز هدایت فرمان و چراغ هشدار نیز روی مانیتور خودرو نمایش داده شود یعنی عملکرد این سیستم صحیح است و سیستم در حال انجام وظیفه خود است.

جمع بندی نهایی

با استناد به مطالب گفته شده در خصوص سنسور زاویه فرمان در این مقاله کاربرد این سیستم در خودرو جلوگیری از خارج شدن کنترل خودرو از هدایت راننده و حفظ تعادل خودرو و کاهش تصادفات جاده‌ای در اثر لغزنده بودن جاده، پیچ جاده و مسائلی از این قبیل است.