میل گاردان چیست؟
میل گاردان یکی از اصلی‌ترین قطعات خودرو است، این قطعه در خودرو‌هایی که دارای چرخ‌های محرک در عقب هستند وجود دارد و وظیفه آن نیز انتقال نیروی گشتاور پیچشی گیربکس به دیفرانسیل است. در این مقاله از اینفویدک به معرفی میل گاردان و همه نکات مربوط به آن خواهیم پرداخت.
کار میل گاردان چیست؟
میل گاردان در واقع میله‌ای فولادی، قطور و بسیار محکم است که به صورت کاملاً صاف طراحی شده و نیروی گیربکس را به دیفرانسیل منتقل می‌کند. از آنجایی که گیربکس با دیفرانسیل فاصله دارد و همچنین با بالا و پایین رفتن، چرخ‌های عقب در یک سطح مساوی قرار ندارند، دیفرانسیل هم بالا و پایین می‌رود، به همین دلیل برای این که آسیبی به میل گاردان وارد نشود، در دو سر آن، دو چهارشاخه وجود دارد که یک سر آن به شفت گیربکس و سر دیگر آن به دنده پیستون دیفرانسیل متصل است که به این مجموعه میل گاردان و قفل‌های گاردان گفته می‌شود.
همه اجزاء گاردان
همانطور که اشاره کردیم میل گاردان شامل یک مجموعه از قطعات است که عبارتند از:
- قفل گاردان
- مفصل هوک
- مفصل مخصوص سرعت ثابت
- چهار شاخه
انواع میل گاردان
معمولاً میل گاردان به صورت یک تکه و یا دو تکه ساخته می‌شود، در ماشین‌هایی که فاصله بین گیربکس و موتور حداکثر ۱. ۵ متر باشد از گاردان یک تکه و برای بیش از این فاصله از گاردان دو تکه استفاده می‌شود. چرا که اگر طول گاردان یک تکه زیاد بلند باشد در سرعت‌های بالا دچار اشکال می‌شود. در میل گاردان‌های دو تکه نیز علاوه بر وجود چهار شاخه گاردان در سر و ته آن و در قسمت کشویی جلو، دارای بلبرینگ و لاستیک ضربه گیر است.
وظیفه میل گاردان چیست
در خودرو‌هایی که فاصله بین چرخ‌های محرک خودرو و مجموعه گیربکس و موتور زیاد باشد برای انتقال نیرو به چرخ‌های محرک از میل گاردان استفاده می‌شود.
وظیفه چهارشاخه گاردان
این قطعه به گاردان اجازه می‌دهد که دور و گشتاور را در زوایای مختلف از شفت خروجی گیربکس به شفت ورودی دیفرانسیل منتقل کند. این قطعه از یک طرف به میل گاردان و از طرف دیگر به یک فلانچ اتصال دارد. فلانچ نیز به شفت خروجی گیربکس و شفت ورودی دیفرانسیل متصل است. در واقع چهارشاخه گاردان باید حور دو محور صلیبی خود دارای دوران باشد تا میل گاردان بتواند به راحتی تغییر زاویه دهد. به همین دلیل از چهار کاسه ساچمۀ سوزنی به منظور یاتاقان‌بندی چهار شاچۀ گاردان، در راستای دو محور عمود بر هم استفاده می‌شود.
وظیفه کشویی گاردان
به دلیل تغییر زوایا در محور عقب و جابه جا شدن آن، فاصله بین شفت خروجی گیربکس و شفت ورودی دیفرانسیل مدام تغییر می‌کند. از آنجایی که میل گاردان قطعه‌ای سلب است از یک کشویی برای جبران این تغییرات استفاده می‌شود.
علل و علائم خرابی میل گاردان
گاردان نیز همانند دیگر قطعات خودرو ممکن است دچار اشکال در عملکرد شود، معمولاً خرابی میل گاردان با علائمی همراه است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
ارتعاشات و لرزش
اگر در زمان رانندگی متوجه ارتعاشات و لرزش زیادی از قسمت کف خودرو شدید ممکن است که شافت درایو گاردان دچار مشکل شده باشد. معمولاً اولین علامتی که با خرابی گاردان مشاهده می‌شود همین است.
معمولاً لرزش به دلیل ساییده شدن بوش‌های میل گاردان رخ می‌دهد، بوش قطعه‌ای است که از لرزش میل گاردان در زمان حرکت جلوگیری می‌کند. اگر به این لرزش‌ها بی‌تفاوت باشید و به دنبال رفع آن نباشید ممکن است سایر اجزای پیشرانه نیز تحت تأثیر قرار گرفته و آسیب ببیند.
سر و صدا
اگر در زمان شتاب گرفتن خودرو متوجه صدای انقباض می‌شوید، یا وقتی خودرو به سمت عقب در حرکت است این صدا را احساس می‌کنید باید بدانید که میل گاردان دچار مشکل است و به بازرسی سریع و دقیق نیازمند است.
صدا‌های زیاد در زمان رانندگی
گاهی ممکن است در زمان رانندگی صدای جیرجیر مانندی را از کف خودرو احساس کنید. این صدا نیز می‌تواند نشانی از معیوب بودن میل گاردان شما باشد. در این حالت احتمالاً میل گاردان از تعادل خارج شده و یا بخش‌هایی از آن فرسوده شده است.
فرمان خارج از مرکز
اگر در زمان رانندگی چرخ‌ها به خوبی نمی‌چرخند مطمئناً میل گاردان مشکل پیدا کرده است. در این حالت معمولاً لاستیک‌ها در زمان چرخش مقاومت زیادی دارند. در این صورت باید سریعاً گاردان را بررسی و در صورت نیاز تعمیر کنید.
لرزش اتاق خودرو
گاهی خرابی و ساییدگی کاسه ساچمه چهارشاخه باعث می‌شود که در زمان حرکت اولیه و ر‌ها کردن کلاچ صدای تقه احساس کنید و در سرعت زیاد نیز اتاق خودرو به لرزش در می‌آید.
دلایل لقی میل گاردان
- خوردگی بوش‌ها
- گشاد شدن کاسه ساچمه
- خراب شدن چهار شاخه گاردان
- تاب برداشتن گاردان
- شکستن و ترک برداشتن گاردان
- دلایل لقی کشویی گاردان
- ایجاد صدا
- بریدن گاردان
- لقی گاردان
علت بریدن گاردان
بریدن گاردان یکی از شایع‌ترین مشکلات در این قطعه است که در اثر بی‌توجهی به علائم خرابی رخ خواهد داد. معمولاً اصلی‌ترین دلایل بریدن میل گاردان عبارتند از:
- خرابی قفل گاردان
- گیر کردن کشویی گاردان
- خوردگی بلبرینگ‌های چهار شاخه گاردان در اثر روغن کاری نشدن
- تعویض دنده معکوس در دور زیاد
- فشار آوردن به ماشین در جایی که بگسواد می‌کند.
چرا گاردان ارتعاش پیدا می‌کند؟
معمولاً ضربه دیدن لوله یا عوامل دیگر در مجموعه گاردان می‌تواند باعث لق شدن گاردان و ایجاد ارتعاش باشد. چنین تغییراتی معمولاً باعث جابه جایی مرکز ثقل جرمی در بخش ضربه خورده می‌شود و در نهایت روی بالانس مجموعه گاردان اثر منفی می‌گذارد.
در صورتی که روی سطح لوله گاردان آثار ضربه خوردگی و قر شدگی مشاهده شود می‌تواند باعث ازدیاد لرزش و لنگی گاردان شود، این مسأله باعث می‌شود که مجموعه گاردان نابالانس شده و آسیب ببیند.
عیب‌یابی ارتعاش گاردان
اگر احساس کردید که گاردان دچار مشکل است و علائمی مثل صدای تقه، لقی، جیرجیر کردن و… را مشاهده کردید باید به بررسی گاردان بپردازید.
بررسی سطح لوله گاردان
معمولاً اولین کاری که باید انجام دهید بررسی سطح لوله گاردان است. به خوبی لوله را بازرسی کنید تا اثری از ضربه یا دفرمگی احتمالی روی آن را مشاهده کنید.
اندازه‌گیری با‌اندیکاتور
گام بعدی اندازه‌گیری لنگی گاردان در بخش‌های مختلف گاردان است که این کار به وسیله ساعت‌اندیکاتور انجام می‌گیرد. مقدار مجاز لنگی ۰. ۵ میلی‌متر است و اگر در این بخش متوجه مشکلی شوید تنها راه رفع آن تعویض گاردان است.
قفل کردن چهارشاخه گاردان چیست؟
در این حالت مفصل مورد نظر در گاردان فاقد هرگونه حرکت در یک جهت مشخص یا در تمامی جهات است که این عیب معمولاً با ایجاد سر و صدای زیاد در گاردان همراه است.
علت بروز چنین مشکلی ناشی از شکستن یک یا تعدادی از نیدل‌های داخل محفظه کاپ چهارشاخته و یا وجود شکستگی در این بخش است.
زنگ زدگی داخل کاپ ناشی از رطوبت که به دلیل خرابی کاسه نمد رخ می‌دهد نیز یکی دیگر از دلایل ایجاد چنین مشکلی است.
گاهی اوقات تعویض کردن غیر حرفه‌ای و مونتاژ نامناسب چهارشاخه گاردان و همچنین استفاده از جنس نامرغوب و غیر استاندارد نیز باعث بروز این مشکل می‌شود.
برای عیب‌یابی کافی است که کشویی و فلانچ را در مفاصل دو سر گاردان در جهات مختلف حرکت دهید. تنها راه برای رفع چنین مشکلی تعویض چهارشاخه گاردان است.
ریپ زدن گاردان
به حالتی گفته می‌شود که در زمان دوران آهسته مفصل حول یکی از محور‌ها یا هر دو محور، حرکت دنده‌ای یا پله دار احساس شود.
علت بروز چنین مشکلی ممکن است ناشی از ورود ذرات خارجی به فضای داخلی مفصل باشد که خود ناشی از خرابی گردگیر خواهد بود.
علت دیگر سختی پایین قفسه ساچمه و تأثیر آن روی نیدل یا صلیبی گاردان است.
گاهی اوقات نیز استفاده از محصولات نامرغوب نیدل باعث دفرمگی این بخش می‌شود.
روش عیب‌یابی این مشکل حرکت دادن کشویی و فلانچ در جهات مختلف و تنها راه بر طرف کردن آن نیز تعویض چهارشاخه گاردان است.
تعمیر کردن گاردان
گاردان یک قطعه کاملاً حساس است و چون تمام حرکت گاردان حول محور دوار صورت می‌گیرد، هرگونه تعمیرات مثل جوشکاری یا تعویض قطعات باعث ایجاد نابالانسی در آن می‌شود. بنابراین یکی از دلایل مشکل پیدا کردن گاردان نیز ممکن است همین تعمیرات روی آن باشد.
عیب‌یابی در این صورت کاملاً ساده است، بررسی قطعات و ومشاهده آثار ماشین کاری یا جوشکاری روی قطعات و سطح گاردان و همچنین مشاهده پولک در محل قرارگیری چهارشاخه از جمله علائمی است که می‌توانید مشاهده کنید. این قطعات قابل تعمیر نیستند و اگر مشکل گاردان در این بخش باشد باید قطعه معیوب با قطعه نو جایگزین شود.
خرابی مفصل ساچمه‌ای
یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است گاردان شما داشته باشد خرابی مفصل ساچمه‌ای است. در این صورت باید اجزای مفصل ساچمه‌ای پیاده شود و مفصل ساچمه‌ای و لاستیک‌های گردگیر تعویض گردند.
آیا می‌توان با میل گاردان دارای مشکل رانندگی کرد؟
اگرچه معمولاً با اشکالات میل گاردان می‌توان رانندگی کرد، اما بی‌توجهی به علائم هشدار دهنده می‌تواند در بلندمدت باعث آسیب دیدگی سایر اجزا شود.
جمع‌بندی
در این مقاله با یکی از قطعات مهم خودرو به نام گاردان آشنا شدیم، اجزاء و انواع آن را شناختیم و با رایج‌ترین مشکلات گاردان آشنا شدیم. توجه به علائم خرابی و بررسی علل آن می‌تواند در تعمیر زود هنگام گاردان و آسیب‌های ناشی از خرابی آن در دراز مدت پیشگیری کند.
