رله دوبل چیست ؟

همان‌طور که می‌دانید یک خودرو از بخش‌های مختلفی به وجود آمده است. وجود برخی از قطعات، بخش‌ها و عوامل در یک اتومبیل باعث می‌شود تا خودروی شما به‌ راحتی استارت خورده و عملکرد صحیحی از خود نشان دهد. یکی از این عوامل و قطعات، رله دوبل است.

رله دوبل در واقع عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای الکتریکی خودروها است. اگر این بخش مهم، عملکرد صحیحی از خود نشان ندهد خودروی شما خاموش خواهد شد و یا عملکرد آن با اختلالاتی مواجه می‌گردد. این قطعه الکتریکی از دو رله جداگانه و کاملاً مجزا به‌ وجود آمده است.

یکی از این اجزا، رله اصلی بوده و دیگری به‌ عنوان رله دوم و یا پمپ بنزین شناخته‌ شده و معروف است. این قطعه مهم وظیفه دارد ولتاژ برق مورد نیاز بخش‌های مختلف خودرو را تأمین کند. در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم که رله دوبل چیست و سپس نحوه کارکرد، اجزا و علائم خرابی این بخش را تشریح کنیم.

وظیفه رله دوبل (کار رله دوبل)

رله دوبل در واقع یک کلید الکترومغناطیسی محسوب می‌شود. این قطعه یک کلید قابل‌ کنترل است. بنابراین می‌توانید از آن در شرایط مختلف در مدار الکتریکی استفاده کنید. این کلید الکتریکی، قطعه‌ای است که می‌تواند به کنترل و برق‌رسانی به بخش‌های مختلف خودرو و همچنین کامپیوتر آن دست بزند.

این بخش می‌تواند وظیفه خود را در این زمینه در سه حالت مختلف انجام دهد. این حالت‌ها عبارتند از: سوییچ بسته، سوییچ باز و خودروی روشن. از جمله قطعات خودروها که نیاز به تأمین برق توسط این قطعه‌ الکتریکی دارند، می‌توان به پمپ بنزین، کامپیوتر خودرو، انژکتورها، کویل، گرم‌ کن دریچه گاز و… اشاره کرد.

هر کدام از این قطعات از جمله مهم‌ترین قطعات به‌ کار رفته در خودروها هستند. بنابراین اگر فرایند برق‌رسانی به این قطعات به درستی و به نحو مناسب، انجام نشود خودرو خاموش خواهد شد و یا عملکردی ضعیف از خود نشان خواهد داد.
در واقع در تمامی مواقعی که لازم باشد با استفاده از یک جریان نسبتاً ضعیف، نوعی جریان قوی و زیاد، قطع و یا وصل شود، از رله دوبل استفاده می‌کنند. این سوئیچ اتوماتیکی و الکتریکی قادر است از جریان‌های کوچک، استفاده نموده و به کنترل عملکرد جریان‌های بزرگ دست بزند.

به‌ طور کلی و برای این‌ که از حجم سیم‌ کشی در برخی از نقاط خودروها کم کنند، از رله دوبل استفاده می‌نمایند. از طرف دیگر با به‌ کار گیری این قطعه و سوئیچ،  از ارسال و برگشت سیم مثبت به داخل کابین راننده جلوگیری به عمل می‌آید.

همچنین برای این‌ که بتوانند یک مدار الکتریکی را به‌ صورت کاملاً خودکار فعال نمایند و از روش دستی خاموش و روشن کردن، پیشگیری به عمل آورند، از قطعه‌ رله دوبل که از سیگنال‌های الکتریکی بهره برده استفاده می‌نمایند. بنابراین وجود این قطعه، نقش بسیار مهم و حیاتی در خودروها و عملکرد صحیح آن‌ها دارد.

محل قرار گیری رله دوبل

محل قرارگیری این قطعه در خودروهای مختلف، متفاوت است. در برخی از خودروها این قطعه در نزدیکی رادیاتور و در سمت راننده واقع شده و در برخی دیگر در کنار باتری جای گرفته است. در برخی از اتومبیل‌ها نیز این قطعه‌ الکتریکی در محفظه کامپیوتر خودرو جای دارد.

از جمله خودروهایی که این قطعه در درون جعبه‌ ایسیو آن‌ها قرار گرفته می‌توان پیکان، پژو آردی و… را نام برد. در برخی از خودروها این قطعه در سینی جلوی فن نصب شده از جمله این خودروها می‌توان به پژو ۴۰۵، سمند و… اشاره کرد. از جمله خودروهایی که این‌ قطعه در پشت کاسه چراغ و در کنار باتری آن‌ها جای گرفته می‌توان پرایدهای انژکتوری را نام برد.

اجزاء رله دوبل

رله دوبل به‌ طور کلی از یک کانکتور ۱۵ راهه به‌ وجود آمده و شامل ۲ عدد رله جداگانه است. از طریق این اجزا، این قطعه مهم الکتریکی می‌تواند ولتاژ و برق مورد نیاز بخش‌های مختلف خودروها را تأمین نماید. هر کدام از رله‌های دوبل از یک سیم‌ پیچ به وجود آمده و یک هسته‌ بوبین مغناطیسی دارند.

از دیگر بخش‌های این قطعات می‌توان به کنتاکت آن‌ها اشاره کرد. ورودی‌ها و مصرف‌ کننده‌های این بخش‌ها با توجه به نوع رله و مدل آن با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. هر کدام از اجزای به کار رفته در این قطعات، نقش ویژه خود را دارد. برای نمونه، با قطع و یا وصل شدن جریان ضعیف برق به رله، کنتاکت‌ها به دلیل خاصیت مغناطیسی که دارند، قطع و یا وصل می‌گردند و از این طریق، فرمان اتصال برق قوی را با اتصال برق ضعیف به رله صادر می‌نمایند.

از طرف دیگر، رله دوبل از یک رله اصلی و یک رله قدرت نیز به‌ وجود آمده و متشکل از یک سوئیچ الکترومغناطیسی نیز است. بنابراین این امکان و قابلیت را دارد که با استفاده از یک جریان کم، جریان بالایی را به وجود آورد. این رله از یک پلاتین نیز به وجود آمده و از طریق این اجزا، عملکرد برق رسانی به خودروها را انجام می‌دهد.

اگر رله دوبل وجود نداشته باشد و یا عملکرد خود را به‌ درستی انجام ندهد و سیم‌ کشی خودرو به‌ صورت مستقیم انجام گرفته باشد، در هنگام برق‌ رسانی با مشکلاتی مواجه خواهیم شد. چرا که در این‌ صورت طول سیم‌ها و وزن آن‌ها بسیار زیاد خواهد شد. در این‌ شرایط، سیم‌های حاوی جریان آمپر بالای برق، داغ می‌شوند.

نحوه کارکرد رله دوبل

قطعه رله دوبل، قادر است عملکرد خود را در ۳ مرحله به اجرا درآورد. در فرآیند برق رسانی به یک خودرو باید این مراحل به درستی طی شوند. چراکه اگر هر کدام از این مراحل به‌ درستی طی نشوند در مراحل دیگر اثراتی را به وجود خواهند آورد.
از طرف دیگر در صورتی‌ که هر کدام از این مراحل به‌ درستی انجام نگیرند، خودروی شما روشن نخواهد شد.

همان‌طور که گفته شد این قطعه می‌تواند در سه حالت سوئیچ بسته، سوئیچ باز و خودروی روشن، فرآیند برق رسانی به انواع مختلف خودروها را انجام دهد.
برای نمونه در حالت سوئیچ بسته، این قطعه‌ الکتریکی می‌تواند یک ولتاژ  ۱۲+ ولت از پایه ۱۰ برای نگه‌داری از اطلاعات کامپیوتر خودرو به واحد کنترل الکترونیک ارسال نماید. در حالت سوئیچ باز نیز این قطعه قادر است در مدت زمانی مشخص، برق لازم را به اجزایی از قبیل ایسیو و یا کامپیوتر خودرو، پمپ بنزین، انژکتورها و… ارسال نماید.

در حالت موتور روشن، رله دوبل این امکان را دارد که به‌ صورت دایمی به اجزاء به‌ کار رفته در سیستم انژکتوری و سنسور سرعت خودرو به‌ ویژه در هنگام روشن بودن، ولتاژ مورد نیاز را ارسال نماید.

علائم خرابی رله دوبل

این قطعه یکی از قطعات حیاتی و مهم در خودروها است. بنابراین توجه به آن در هنگام خرابی و تعویض و تعمیر آن اهمیت بسیار بالایی دارد. این بخش بنا به دلائلی دچار آسیب‌ می‌شود. یکی از آسیب‌هایی که به این قطعات وارد می‌گردد، سوختگی است.

آب خوردگی یکی دیگر از آسیب‌های وارد شده به این قطعه است. این بخش ممکن است در هنگام وقوع یک تصادف دچار شکستگی شده و یا رله‌ها به‌ مرور زمان دچار استهلاک گردند. قطع شدن اتصالات داخلی و یا آب شدن پلاتین‌های رله و… از دیگر دلائل خرابی این قطعات است.

قطعه رله دوبل در صورت خراب شدن، برخی از علائم و نشانه‌ها را از خود بروز می‌دهد که از طریق این نشانه‌ها می‌توان به بررسی به موقع این قطعه دست زد و ایرادات آن را برطرف نمود. برخی از نشانه‌های خرابی این بخش در ادامه آمده‌ است.

1.عدم روشن شدن اتومبیل

یکی از اولین و مهمترین نشانه‌های خرابی قطعه‌ رله دوبل، روشن نشدن خودروی شما است. اگر در شرایط استارت زدن، خودرو شما روشن نشود پی به خرابی قطعه‌ رله دوبل آن خواهید برد.
هر چند روشن نشدن یک خودرو می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. اما با این‌ حال یکی از دلایل اصلی روشن نشدن خودرو پس‌ از استارت زدن، ناشی از خرابی این قطعه الکتریکی خواهد بود.
بنابراین اگر در شرایط استارت زدن خودرو شما روشن نشد و پی به خرابی این قطعه، بردید می‌توانید به خودروی خود برق مستقیم برسانید تا بتوانید آن را به یک تعمیرگاه معتبر انتقال دهید.

2.عدم روشن شدن چراغ چک خودرو

در برخی از موارد پس‌ از بازکردن سوئیچ، چراغ چک اتومبیل روشن نمی‌شود. این علامت نیز می‌تواند خرابی رله دوبل خودرو را نشان دهد.

3.عدم شنیده شدن صدای آغاز به کار پمپ بنزین

همان‌طور که می‌دانید در مواقعی که سوئیچ را باز می‌کنید برای چند ثانیه صدای آغاز به کار پمپ بنزین به گوش شما خواهد رسید. در برخی از مواقع شما نمی‌توانید این صدا را بشنوید. این اتفاق می‌تواند نشان‌ دهنده‌ خرابی رله دوبل باشد.
از طرف دیگر در مواقعی که سوئيچ را باز می‌کنید یک صدای بسیار خفیف و تیک مانند از سمت خودرو به گوش شما می‌رسد. اما اگر رله دوبل دچار آسیب شده باشد شما نمی‌توانید این صدا را بشنوید.

در صورت مشاهده هر گونه از علائمی که گفته شد باید بلافاصله به یک تعمیرگاه معتبر مراجعه نمایید تا به سنجش عملکرد رله دوبل دست زده و علت خرابی آن را بررسی نمایند.

در حالت معمول تعمیرکاران، برای بررسی خرابی این قطعه الکتریکی از روش‌هایی از قبیل تست ولتاژی و استفاده نموده و یا به تست این قطعه با استفاده از دستگاه دیاگ اقدام می‌نمایند. روش تست اهمی یکی دیگر از روش‌های بررسی خرابی این قطعه است. بررسی ظاهری قطعه‌ مورد نظر نیز می‌تواند نشان دهد که رله دوبل خراب شده‌ است.

سوالات متداول در مورد رله دوبل

1. رله دوبل چه وظیفه ای در خودرو دارد ؟

به طور خلاصه رله دوبل در خودرو به عنوان یک قطعه الکترونیکی با وظیفه اصلی کنترل جریان برق و اتصال و قطع انواع مدارهای الکتریکی در خودرو عمل می‌کند.

2. علائم خرابی رله دوبل پراید چیست ؟

عدم عملکرد فن ها، چراغ ها و …، قطع و وصل تصادفی مدارات و خاموش و روشن شدن ناگهانی آنها، ناپایداری در سیستم فن ها، چراغ ها و …، ایجاد صداهایی نظیر خرد شدن، زنگ یا صدای پیوسته

3. کار رله دوبل پراید (وظیفه رله دوبل پراید) چیست ؟

در قسمت وظایف رله دوبل توضیح داده شده است.

4. رله دوبل تیبا کجاست ؟

زیر کاپوت و در جعبه رله ها ( مشکی رنگ سمت راست ) تحت عنوان Dual Relay

5. رله دوبل مزدا وانت کجاست ؟

6. برق رله دوبل از کجا تامین می شود ؟

برق مورد نیاز برای عملکرد رله دوبل از سیستم برق خودرو تامین می‌شود.

7. علائم خرابی رله دوبل 405 چیست ؟

عدم عملکرد فن ها، چراغ ها و …، قطع و وصل تصادفی مدارات و خاموش و روشن شدن ناگهانی آنها، ناپایداری در سیستم فن ها، چراغ ها و …، ایجاد صداهایی نظیر خرد شدن، زنگ یا صدای پیوسته

8. رله دوبل پیکان وانت کجاست ؟

کلام آخر

در این نوشته با رله دوبل، وظایف و کار رله دوبل، علائم خرابی آن و پاسخ به مهمترین سوالات شما در رابطه با این قطعه مهم پرداختیم.