علائم خرابی ترموستات خودرو : ترموستات در سیستم خنک کننده خودرو یک قطعه مهم است که مسئول کنترل دما و حرارت موتور می‌باشد. وظیفه ترموستات، کنترل جریان آب خنک کننده را برای حفظ دمای بهینه موتور و عملکرد بهینه سیستم خنک کننده انجام می‌دهد. با این حال، همانند هر قطعه دیگری، ترموستات نیز ممکن است خراب شود و در نتیجه عملکرد سیستم خنک کننده را تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله از اینفویدک، به بررسی علائم خرابی ترموستات خودرو می‌پردازیم.
ترموستات چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد ؟
ترموستات در سیستم خنک کننده خودرو یک قطعه مهم است که وظیفه کنترل دما و حرارت موتور را بر عهده دارد. این قطعه در سیستم خنک کننده موتور نصب شده است و جریان آب خنک کننده را کنترل می‌کند تا دمای بهینه موتور حفظ شود. عملکرد صحیح ترموستات ضروری است برای حفظ دمای مناسب موتور و عملکرد بهینه سیستم خنک کننده. اگر ترموستات صحیح عمل نکند یا خراب شود، ممکن است دمای موتور افزایش یا کاهش یابد و این مسئله می‌تواند باعث خرابی و عملکرد نامناسب موتور شود.
وظایف اصلی ترموستات عبارتند از:
1. کنترل دمای موتور : ترموستات مسئول کنترل دمای موتور است. با کنترل جریان آب خنک کننده، ترموستات اطمینان حاصل می‌کند که موتور در دمای مناسب قرار دارد. اگر دمای موتور بیش از حد گرم شود، ترموستات باز شده و جریان آب خنک کننده را افزایش می‌دهد تا دمای موتور کاهش یابد. از طرفی، اگر موتور خیلی سرد شود، ترموستات بسته شده و جریان آب را کاهش می‌دهد تا موتور گرم شود.
2. کنترل کارکرد سیستم خنک کننده : ترموستات همچنین مسئول کنترل کارکرد سیستم خنک کننده خودرو است. با تنظیم جریان آب خنک کننده، ترموستات به صورت مداوم تعادلی بین حفظ دمای موتور و حفظ کارکرد بهینه سیستم خنک کننده برقرار می‌کند. این به عملکرد بهینه موتور و مصرف سوخت کمک می‌کند و همچنین از خرابی و آسیب به قطعات موتور جلوگیری می‌کند.
انواع ترموستات در خودرو
ترموستات‌های خودرو در انواع مختلفی برای تنظیم دمای موتور استفاده می‌شوند. در زیر، برخی از انواع رایج ترموستات خودرو را بررسی می‌کنیم:
1. ترموستات مکانیکی : ترموستات مکانیکی یکی از انواع پرکاربرد ترموستات‌های خودرو است. این نوع ترموستات با استفاده از عناصر مکانیکی مانند فنر و سوئیچ‌های بیش‌حرارتی کنترل دما را انجام می‌دهد. وقتی دمای موتور بالا می‌رود، فنر ترموستات باز می‌شود و جریان آب خنک کننده را افزایش می‌دهد. هنگامی که دما به میزان مطلوبی کاهش می‌یابد، فنر ترموستات بسته می‌شود و جریان آب را کاهش می‌دهد.
2. ترموستات الکترونیکی : ترموستات الکترونیکی از سنسورها و قطعات الکترونیکی برای کنترل دما استفاده می‌کند. این نوع ترموستات می‌تواند دارای عملکرد پیشرفته‌تری باشد و قابلیت اتصال به سیستم‌های مدیریت موتور (ECU) را داشته باشد. با استفاده از اطلاعات سنسورها و سیستم‌های مدیریت، ترموستات الکترونیکی می‌تواند به طور دقیق دمای موتور را کنترل و تنظیم کند.
3. ترموستات متغیر سرعت : برخی خودروها از ترموستات‌های متغیر سرعت استفاده می‌کنند. این ترموستات‌ها می‌توانند سرعت جریان آب خنک کننده را تغییر دهند و بر اساس نیاز حرارتی موتور، سرعت فن خنک کننده را تنظیم کنند. به عنوان مثال، در شرایطی که موتور در حالت خنک است، سرعت فن خنک کننده کاهش می‌یابد تا مصرف انرژی را کاهش دهد. در حالت‌هایی که موتور گرم می‌شود، سرعت فن افزایش می‌یابد تا خنک شدن موتور تسریع شود.
علائم خرابی ترموستات خودرو
با ترموستات خودرو آشنا شدیم و وظایف و انواعش را دانستیم. حال مهمترین علائم خرابی ترموستات خودرو را بررسی می کنیم :
1. دمای نامناسب موتور
یکی از علائم خرابی ترموستات، دمای نا مناسب موتور است. اگر موتور خودرو بسیار سرد یا بسیار گرم شود، ممکن است ترموستات دچار مشکل شده باشد. دلیل این اتفاق مواردی مثل باز بودن یا بسته نشدن درست ترموستات یا انسداد جریان مایع خنک کننده باشد.
2. آمپر دمای آب
بسیاری از خودروها دارای نشانگر دما یا آمپر آب هستند که نشان می‌دهد موتور در دمای مناسب قرار دارد یا خیر. اگر نشانگر دما اعلام کند که موتور بیش از حد گرم است ولی شما هیچ تغییری در دما نمی‌بینید، این موضوع می تواند نشانه ی ترموستات خراب باشد.
3. عملکرد نامناسب بخاری
اگر متوجه شدید که بخاری گرمای لازم را برای کابین خودرو تامین نمی کند، یکی از دلایلیش می تواند خرابی ترموستات باشد. گرمای مورد نیاز برای تولید گرمای بخاری معمولا از گرمای موتور تولید می شود. در صورت خرابی ترموستات، جریان انتقال مایع خنک کننده بین موتور و رادیاتور به صورت پیوسته انجام می شود و به همین دلیل دمای موتور تا سطح مورد نظر افزایش نمی یابد.
4. افزایش مصرف سوخت
خرابی ترموستات می‌تواند منجر به افزایش مصرف سوخت شود. زمانی که ترموستات به درستی کار نمی‌کند و موتور در دمای بالا قرار دارد، سوخت بیشتری را مصرف می‌شود. اصولا موتور خودرو باید در شرایط دمایی مناسب باشد و چنانچه این دما کم یا زیاد شود، مصرف سوخت نیز از حالت بهینه خارج می شود.
5. شنیده شدن صداهای غیر عادی از موتور
هر وقت صدای غیر عادی از موتور خودرو شنیدید، بدانید که حتما مشکلی برای خودروی شما پیش آمده. در صورت شنیدن باید به تعمیرکار مراجعه کنید. گاهی اوقات شنیدن صداهای شبیه تق تق می تواند نشانه ای از وجود ایراد در ترموستات باشد. البته به این معنی نیست که حتما ترموستات ایراد دارد. بهترین کار مراجعه به تعمیرکار است.
6. کاهش سطح مایع خنک کننده در فواصل زمانی کوتاه
سطح مایع خنک کننده که در رادیاتور است در طول زمان ممکن است کاهش یابد و حتما باید در فواصل یک هفته ای میزان مایع یا آب رادیاتور را چک کنید.
اگر کاهش سطح این مایع خیلی سریع اتفاق بیافتد احتمال خرابی و نشت در سیستم خنک کننده و ترموستات وجود دارد. همچنین خرابی ترموستات باعث می شود که این مایع بیش از حد در سیستم خنک کننده جریان داشته باشد که نتیجه آن کاهش سطح مایع خنک کننده خواهد بود.
7. جوش آوردن خودرو
یکی از اتفاقات ناگواری حین رانندگی، افزایش دمای مایع خنک کننده و جوش آوردن خودرو است. معمولا پس از استارت زدن خودرو این آمپر باید به آرامی بالا رود، چون موتور سرد است و نهایت پس از نیم ساعت رانندگی به نهایت نیمه برسد. اگر خیلی زود به نزدیک انتهای نشانگر آمپر برسد، به احتمال خیلی زیاد ترموستات مشکل دارد. گاهی اوقات نیز باعث جوش آوردن خودرو می شود.
البته جوش آوردن خودرو می تواند دلایلی دیگری نظیر خرابی سیستم فن خودرو یا خرابی رادیاتور و …
8. سرد بودن موتور خودرو
همانطور که گفتیم موتور خودرو باید در دمای مناسب کار کند. نه زیاد گرم باشد نه سرد. اگر ترموستات خراب شود یک مسیر همیشگی جریان آب بین موتور و رادیاتور اتفاق می افتد و باعث سرد شدن موتور خودرو می شود.
چند نکته در مورد ترموستات خودرو
- برخی از رانندگان در فصول گرم اقدام به از مسیر خارج کردن ترموستات می کنند. همانطور که در مورد 8 به آن اشاره کردیم، از مدار خارج کردن ترموستات باعث ایجاد جریان مداوم بین رادیاتور و موتور می شود و در نتیجه موتور خودرو سردتر از حالت عادی شده و خودرو برای حفظ دمای بهینه موتور سوخت بیشتری مصرف خواهد کرد.
- علاوه بر موارد بالا دو مورد دیگر نیز در صورت خارج شدن ترموستات برای خودرو اتفاق می افتد : 1 – عدم خنک شدن مایع خنک کننده. 2- سرد شدن خیلی زیاد موتور در سر پایینی ها به دلیل ورود هوای بیشتر از جلو خودرو
سخن آخر
در صورت مشاهده هر یک از این 8 علائم خرابی ترموستات، توصیه می‌شود ترموستات خودرو را بررسی و در صورت لزوم تعمیر یا تعویض کنید. بهتر است این کار را توسط تکنسین مجرب و تخصصی انجام دهید تا از کیفیت و عملکرد صحیح سیستم خنک کننده خودروتان اطمینان حاصل کنید. همچنین، منظور از علائم خرابی ممکن است در برخی خودروها متفاوت باشد، بنابراین بهتر است به دفترچه راهنمای خودرو و یا به تکنسین مجرب مراجعه کنید.
همچنین خواندن مطالب زیر توصیه می شود :
- علائم خرابی واتر پمپ خودرو
- نشانه های خرابی سیستم فن خودرو
- چرا رادیاتور خودرو خراب می شود ؟
- راهنمای خرید رادیاتور ماشین
