تعویض پلاک خودرو یکی از مراحل مهم و پایانی در فرایند نقل و انتقال مالکیت خودرو است که خریدار پس از انجام آن به‌صورت رسمی مالک خودرو خریداری‌شده محسوب می‌شود. این فرایند به منظور ثبت قانونی مالکیت، جلوگیری از تخلفات و شناسایی راحت‌تر راننده جدید توسط پلیس انجام می‌گیرد. با توجه به ابهاماتی که برای خریداران و فروشندگان خودرو در خصوص مدارک لازم، شرایط و پیش‌نیازهای تعویض پلاک وجود دارد، در این مطلب می‌خواهیم شما را با نکات مهم برای تعویض پلاک آشنا کنیم و به این پرسش مهم پاسخ دهیم که آیا تعویض پلاک خودرو نیاز به معاینه فنی دارد یا خیر؟
تعویض پلاک خودرو چیست و چرا انجام می‌شود؟
تعویض پلاک خودرو به منظور ثبت رسمی مالکیت خودرو انجام می‌گیرد. این اقدام آخرین مرحله در انتقال قانونی خودرو است و اهمیت بسیاری دارد. پلاک خودرو شناسه‌ای منحصربه‌فرد برای هر وسیله نقلیه به‌شمار می‌آید و با انتقال مالکیت خودرو باید پلاک قبلی برداشته شود و پلاک جدید به نام خریدار به ثبت برسد. در صورت عدم طی مراحل تعویض پلاک به‌صورت قانونی ممکن است با مشکلاتی مثل توقیف خودرو بعلت عدم تعویض پلاک مواجه شوید.
ضمن اینکه بدون تعویض پلاک، تمامی جرائم رانندگی و تخلفات مالک جدید به نام فروشنده ثبت می‌شوند و ممکن است وی را با مشکلات حقوقی و مالی مواجه کنند. به همین دلیل نیاز است تا حتما برای تعویض پلاک خودرو اقدام کنید.
مدارک و شرایط لازم برای تعویض پلاک
برای انجام تعویض پلاک، خریدار و فروشنده باید مدارک مختلفی را جمع‌آوری کنند و به مراجع مربوطه ارائه دهند. مدارک لازم برای فروشنده به شرح زیر هستند:
- اصل شناسنامه و کارت ملی
- اصل کارت خودرو
- بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر
- برگ سبز خودرو (سند مالکیت قبلی خودرو)
- برگ تسویه خلافی و قبض پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو
- کارت معاینه فنی (در صورت عمر بیش از ۴ سال خودرو)
- سند کمپانی
- کارت عابر بانک به نام فروشنده
از طرف دیگر، مدارک لازم برای خریدار جهت تعویض پلاک نیز به شرح زیر هستند:
- اصل شناسنامه و کارت ملی
- قبض پرداخت هزینه تعویض پلاک
- مدارک تاییدکننده محل سکونت (مانند سند یا اجاره‌نامه به نام خریدار، والدین یا همسر)
- کارت عابر بانک به نام خریدار
حضور فروشنده و خریدار در محل نیز از پیش‌شرط‌های تعویض پلاک است؛ مگر اینکه وکالت‌نامه رسمی ارائه شود. همچنین، باید ثبت نام در سامانه نوبت دهی تعویض پلاک را از قبل انجام بدهید و هزینه‌های قانونی شامل هزینه تعویض پلاک، مالیات نقل و انتقال و تسویه خلافی را نیز پرداخت کنید.
آیا معاینه فنی برای تعویض پلاک الزامی است؟
یکی از پرسش‌های مهمی که خریداران خودرو مطرح می‌کنند، این است که آیا معاینه فنی برای تعویض پلاک الزامی است؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که بله؛ ارائه گواهی معاینه فنی برای برخی خودروها در زمان تعویض پلاک الزامی است. طبق قوانین جاری، خودروهایی که بیش از ۴ سال از تاریخ تولید آن‌ها گذشته باشد، برای انجام فرایند تعویض پلاک ملزم به ارائه کارت معاینه فنی معتبر هستند. معاینه فنی در واقع تاییدی بر سلامت فنی خودرو و میزان آلایندگی آن است و به دلایل زیر در روند تعویض پلاک اهمیت دارد:
- اطمینان از ایمنی خودرو: داشتن معاینه فنی نشان‌دهنده سلامت سیستم ترمز، چراغ‌ها، لاستیک‌ها و دیگر اجزاء خودرو است.
- کاهش آلایندگی محیط زیست: ارائه کارت معاینه فنی اطمینان از میزان مجاز انتشار گازهای آلاینده را به دنبال دارد.
- افزایش ایمنی جاده‌ها: بررسی سلامت سیستم تعلیق، ترمز و فرمان برای جلوگیری از تصادفات ناشی از نقص فنی الزامی است.
بنابراین، اگر خودرو شما کمتر از ۴ سال عمر داشته باشد، در زمان تعویض پلاک نیازی به ارائه معاینه فنی نخواهد بود؛ اما این گواهی برای خودروهای قدیمی‌تر الزامی است.
مراحل تعویض پلاک خودرو به همراه معاینه فنی
اگر خودرو شما معاینه فنی دارد، برای طی مراحل تعویض پلاک نیاز است تا گام‌های زیر را طی کنید:
- ثبت نام اینترنتی در سامانه نوبت دهی: برای جلوگیری از ازدحام، تمامی مراکز تعویض پلاک کشور به سامانه نوبت‌دهی مجهز شده‌اند. خریدار و فروشنده باید پیش از مراجعه، از طریق سایت رسمی نوبت بگیرند و با مدارک کامل به مرکز مراجعه کنند.
- مراجعه به مرکز تعویض پلاک و ارائه مدارک: پس از دریافت نوبت، خریدار و فروشنده یا وکیل آن‌ها باید با مدارک کامل به مرکز تعویض پلاک بروند و فرم‌های مربوطه را تکمیل کنند.
- بازدید فنی خودرو: کارشناسان مرکز، خودرو را از نظر اصالت و انطباق با اسناد بررسی می‌کنند. درصورتی‌که خودرو بیش از ۴ سال عمر داشته باشد، باید کارت معاینه فنی معتبر ارائه شود.
- تسویه خلافی و پرداخت مالیات: در صورت وجود خلافی، خودرو اجازه تعویض پلاک نخواهد داشت و مالک باید آن را تسویه کند. مالیات نقل و انتقال خودرو نیز باید توسط فروشنده پرداخت شود.
- فک پلاک قبلی: در این مرحله، پلاک قدیمی خودرو برداشته می‌شود و تحویل انبار خواهد شد. در صورت تمایل، فروشنده می‌تواند پلاک خود را نزد پلیس نگه دارد.
- صدور پلاک جدید و نصب: پس از تایید تمامی مراحل، صدور پلاک جدید انجام می‌گیرد و روی خودرو نصب می‌شود. کارت سبز و کارت هوشمند خودرو نیز به آدرس خریدار ارسال خواهد شد.
در صورت نداشتن معاینه فنی، تعویض پلاک چه می‌شود؟
طبق قانون، اگر خودرویی مشمول معاینه فنی باشد (خودروهای با عمر بیش از ۴ سال)، فرایند تعویض پلاک بدون ارائه این گواهی انجام نخواهد شد. این قانون برای افزایش ایمنی جاده‌ها و کاهش آلودگی هوا الزامی شده است. ناگفته نماند که اگر خودرویی که نیاز به معاینه فنی دارد، بدون داشتن این گواهی در معابر عمومی تردد کند، مشمول جریمه نقدی خواهد شد. فرایند تعویض پلاک نیز بدون ارائه کارت معاینه فنی متوقف می‌شود و انجام آن منوط به ارائه گواهی معاینه فنی خواهد بود.
دریافت استعلام معاینه فنی خودرو
در صورتی‌که قصد دارید تا پیش از تعویض پلاک، متوجه وضعیت معاینه فنی خودرو خود شوید، برای دریافت استعلام معاینه فنی خودرو می‌توانید از وب‌سایت آیتول کمک بگیرید. برای استفاده از این سامانه کافی است به بخش مربوط به معاینه فنی در این وب‌سایت مراجعه کنید و با وارد کردن شماره پلاک خودرو، وضعیت معاینه فنی آن را مورد بررسی قرار دهید. این سامانه با اتصال به مراکز معاینه فنی معتبر، امکان مشاهده اعتبار گواهی معاینه فنی و جزئیات آن را به‌صورت آنلاین فراهم کرده است.
حرف آخر
تعویض پلاک خودرو یکی از مراحل مهم و ضروری در فرایند خرید و فروش ماشین است که به ثبت قانونی مالکیت کمک میکند. برای انجام این فرایند، ارائه مدارک مشخصی از جمله کارت معاینه فنی برای خودروهای با عمر بیش از ۴ سال الزامی است. این گواهی علاوه بر رعایت الزامات قانونی، به افزایش ایمنی خودرو و کاهش آلاینده‌های زیست محیطی نیز کمک خواهد کرد. بنابراین، پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک، از تکمیل بودن مدارک، تسویه خلافی و اعتبار معاینه فنی اطمینان حاصل کنید تا این فرایند بدون مشکل و تاخیر انجام شود.
